Hoja różowa, często spotykana w uprawie doniczkowej, to roślina nieco zagadkowa. Wiele osób uważa, że jest kapryśna, a jej wymaganiom trudno sprostać. Dzieje się tak, gdy mimo starań nie chce przyozdobić się w swoje niezwykłe kwiaty. Tymczasem okazuje się, że nadmierna troska jest w jej przypadku nie tylko niepotrzebna, ale wręcz szkodliwa. Czasem wystarczy po prostu… pozwolić jej rosnąć. To roślina, która wymaga cierpliwości, jednak wyjście naprzeciw jej potrzebom pozwoli cieszyć się jej egzotyczną urodą przez długie lata.
Nazwa
Hoja różowa nosi łacińskie miano Hoya carnosa. Jest częścią rodzaju Hoya, który liczy około 200 gatunków i należy do rodziny toinowatych (Apocynaceae). W Europie obecnych w uprawie i dzięki temu szerzej znanych jest 6 spośród nich. W Polsce zaledwie dwa – oprócz hoi różowej jeszcze hoja piękna (czyli Hoya bella). Nazwa naukowa rodzaju wzięła się od nazwiska angielskiego ogrodnika, żyjącego w drugiej połowie XVIII w. – Tomasa Hoy’a i została wymyślona przez jego przyjaciela Roberta Browna. Polska nazwa jest spolszczoną wersją nazwy łacińskiej. Charakterystyczne kwiaty, które wyglądają jak wyrzeźbione z wosku, sprawiły że do rośliny przylgnęło (nieprawidłowe) miano woskownicy. W anglojęzycznych rejonach świata można się spotkać z określeniem woskowa roślina (wax plant)
Występowanie
Gatunek Hoya carnosa pochodzi z tropikalnych obszarów Południowo – Wschodniej Azji. Jego ojczyzną są tereny Wietnamu, Chin, Japonii czy Malezji. Oprócz miejsc naturalnego występowania hoja różowa jest często spotykana w uprawie i to już od przeszło 200 lat. W miejscach o klimacie umiarkowanym jest chętnie hodowana jako roślina doniczkowa, w rejonach cieplejszych jest możliwa jej uprawa w gruncie.
Opis
Hoja różowa w naturze jest zimozielonym pnączem o mocnych, elastycznych pędach, które z wiekiem drewnieją, a ich długość dochodzi do 6 m. W uprawie doniczkowej nie osiąga tak imponujących rozmiarów – dorasta bowiem do 3 m. Liście są grube i skórzaste, jajowato-lancetowatego kształtu, długości około 10 – 12 cm, przytwierdzone do łodyg za pomocą krótkich, masywnych ogonków. Górna strona każdego liścia jest błyszcząca, ciemnozielonego koloru, często pokryta drobnymi, kremowymi plamkami. Spodnia strona jest jaśniejsza i matowa. Blaszka jest całobrzega i naga. Kwiaty (jak u wszystkich gatunków z rodzaju Hoya) mają kształt zgrabnych pięcioramiennych, mięsistych gwiazdek, o charakterystycznym, „woskowym” wyglądzie płatków. Są zebrane po kilkanaście (12-15 sztuk) w baldachogrona, wyrastające w kątach liści i łodyg. Każdy kwiat posiada w środku mały, jaskrawoczerwony przykoronek. Pokryty jest drobnymi, gęstymi włoskami i ma jasno- bądź ciemnoróżowy kolor. Kwiaty wydzielają dużą ilość słodkiego, lepkiego nektaru, gromadzącego się w postaci kropel na ich powierzchni.
Zastosowanie
Hoja różowa to popularny gatunek ozdobny. W naturalnych warunkach występuje w miejscach ciepłych i wilgotnych, dlatego sprawdza się głównie jej uprawa w mieszkaniach (w doniczkach) i szklarniach; rzadziej można ją spotkać w gruncie (tylko w bardzo ciepłych rejonach globu). Najczęstszą praktyką jest oplatanie jej pędami różnego rodzaju kratek i podpórek (roślina wytwarza co prawda korzenie przybyszowe, ale o raczej słabych właściwościach czepnych). Hoja różowa może też rosnąć w formie zwisającej. Istnieje przynajmniej kilka odmian tego gatunku, o bardzo dekoracyjnych liściach i kwiatach. Intensywny zapach kwiatów przez niektórych uważany jest za atut, innym może się wydawać nieco zbyt ciężki i słodki.
Podstawowe zasady pielęgnacji hoi różowej uprawianej w doniczce
– gleba powinna być lekka i przepuszczalna, np. z dodatkiem piasku, kory czy torfu
– optymalna jest w miarę stała temperatura powietrza w przedziale 16-29°C
– najlepsze są stanowiska jasne, z rozproszonym światłem (można trzymać hoję na parapecie, jednak latem trzeba ją chronić przed silnym nasłonecznieniem, które może skutkować „spaleniem” liści)
– nie należy przesadzać z wilgotnością gleby – podlewać oszczędnie i tylko od czasu do czasu (dzięki mięsistym liściom roślina potrafi zmagazynować wodę); zdecydowanie bezpieczniejsze jest przesuszenie ziemi w doniczce niż jej przelanie
– w miesiącach zimowych roślina powinna odpocząć w stanie lekkiego uśpienia – w miarę możliwości należy obniżyć temperaturę o kilka stopni i ograniczyć podlewanie (wystarcza nawet raz w miesiącu)
– wiosną i latem można wzmacniać hoję nawozem o zwiększonej zawartości azotu, natomiast w celu spotęgowania kwitnienia poleca się użycie nawozu z dużą ilością fosforu (jednak w większości przypadków nawożenie w ogóle nie jest potrzebne, należy więc zachować ostrożność i umiar)
– hoja różowa nie lubi zmian – nie należy jej przestawiać, a przesadzania dokonywać tylko w razie konieczności (np. gdy widzimy, że korzenie wychodzą z dołu doniczki); średnica nowej doniczki powinna być niewiele większa od starej
– unikajmy obcinania pędów – nawet tych, które wydają nam się zbyt długie i niepotrzebne – hoja najpierw wytwarza pędy, a dopiero potem wypuszcza liście, poza tym są one miejscem, gdzie w przyszłości mogą zawiązać się kwiaty
– hoi nie należy zraszać tuż przed okresem kwitnienia ani w trakcie jego trwania
Dlaczego hoja nie kwitnie ?
– najczęściej z powodu błędów w pielęgnacji (przykładowo roślina jest przelewana lub stoi na „ostrym” słońcu)
– okaz jest zbyt młody (zazwyczaj hoja kwitnie po raz pierwszy dopiero po kilku latach, a z wiekiem kwitnienie staje się coraz obfitsze)
– roślina jest zbyt słabo zakorzeniona (np. po niedawnym przesadzaniu) i przekierowuje siły na wytworzenie odpowiedniej bryły korzeniowej
– brakuje składników odżywczych w glebie (np. fosforu)
– nie został zapewniony okresu zimowego spoczynku
– usunięto zawiązki, na których w przeszłości tworzyły się kwiaty (hoja kwitnie co roku w tych samych miejscach na raz wykształconych krótkopędach)
Ciekawostki
W naturalnych warunkach część gatunków z rodzaju Hoya (również hoja różowa) może mieć postać epifitu i występować na drzewach. Kwiaty w obrębie kwiatostanu rozwijają się równocześnie, natomiast poszczególne baldachy rozkwitają „po kolei”. Rzadko więc spotykamy sytuację, w której hoja różowa jest obsypana kwiatami. Cały proces kwitnienia może trwać dość długo (w sprzyjających warunkach nawet 3-4 miesiące). Hoja jest wrażliwa na zmianę kierunku padania światła – doniczki nie należy obracać (zwłaszcza w czasie kwitnienia, bo grozi to zrzucaniem pąków). Zdarzają się osobniki jałowe, które pomimo wszelkich starań i zapewnienia prawidłowych warunków nigdy nie zakwitną.